KUHLMANN U. (red.): Stahlbau Kalender 2019 (Kalendarz budownictwa stalowego 2019). Ernst & Sohn, Berlin 2019. Stron X + 792, rysunków 723, tablic 171, pozycji piśmiennictwa 794. Cena 149,- euro.
Tegoroczne 21. wydanie „Kalendarza” dotyczy połączeń oraz opartego na zasadach BIM (Building Information Modeling) planowania i realizacji konstrukcji stalowych. Zespół autorski stanowi 36 specjalistów, reprezentujących przede wszystkim specjalistyczne ośrodki niemieckie.
Książka jest w dużej mierze poświęcona omówieniu właściwych tu norm, przepisów i aprobat dotyczących szeroko rozumianych połączeń w konstrukcjach stalowych. Jej treść zawiera wstęp prof. Ulriki Kuhlmann – redaktora wydania, dwanaście rozdziałów podstawowych i bogatą listę haseł.
W rozdziale 1. omówiono zakres stosowania poszczególnych norm dotyczących różnych połączeń. Bliżej przedstawiono podstawy projektowania konstrukcji nośnych ze stali i ich modelowanie, łączenie na śruby, nity i bolce, połączenia spawane, połączenia przekrojów typu H i I oraz przekrojów zamkniętych.
Rozdział 2. poświęcono wzorcowemu przepisowi zarządzania (Master-Verwaltungsvorschrift für Technische Baubestimmungen: MVV TB) oraz normom i ustaleniom decyzyjnym dotyczącym konstrukcji stalowych. Należą do nich także odpowiednie wytyczne i wskazania Niemieckiego Instytutu Techniki Budownictwa (Deutsches Institut für Bautechnik: DIBt).
Rozdział 3. odnosi się do problematyki wykonawstwa nienormowanych połączeń śrubowych w budownictwie stalowym. Określono kategorie tych połączeń i cele naprężania śrub. Po opisaniu zwykłych połączeń śrubowych, przedstawiono sposoby naprężania śrub, w tym także śrub ze stali nierdzewnej. Omówiono też połączenia śrubowe odporne na poślizgi.
W rozdziale 4. przedstawiono połączenia spawane stali wysokich wytrzymałości. Pokazano wymiarowanie tych połączeń oparte na obowiązujących normach DIN EN 1993-1-8 i DIN EN 1993-1-12. Przywołano też odpowiednie modele i przykłady wymiarowania, a także – sposoby ich numerycznej symulacji.
Rozdział 5. zawiera informacje na temat wymiarowania, konstruowania i technik połączeniowych stalowych regałów magazynowych. Specjalną uwagę poświęcono regałom paletowym i problemowi ich odporności na utratę sztywności.
Rozdział 6. dotyczy ściągów i ich przyłączeń. Omówiono stosowane elementy składowe, ich wytwarzanie i charakter pracy. Podano sposoby obliczania tych konstrukcji oraz przeanalizowano ich nośność przy obciążeniu cyklicznym (problem zmęczenia).
Rozdział 7. poświęcono stalowym odlewom. Ukazano ich charakterystyczne cechy materiałowe, sposoby obliczania oraz problematykę wykonawstwa.
W rozdziale 8. Omówiono połączenia za pomocą bolców i wkrętów stosowane w lekkich konstrukcjach stalowych. Scharakteryzowano technologię łączenia elementów oraz sposoby wymiarowania. Podano przykłady zastosowań w fasadach i konstrukcjach zespolonych. Przytoczono też przepisy europejskie dotyczące elementów kształtowanych na zimno.
W rozdziale 9. poruszono zagadnienie klejonych połączeń nośnych stosowanych w konstrukcjach typu stal/szkło, głównie w fasadach. Wyodrębniono typowe połączenia klejone stosowane w budownictwie stalowym i podobne – w konstrukcjach ze szkła. Podano przykłady realizacji takich połączeń.
Rozdział 10. zawiera przegląd stosowania metody BIM w budownictwie stalowym. Podano przykłady jej praktycznych zastosowań i prognozy przyszłościowe.
Podobny charakter ma też rozdział 11., który poświęcono cyfrowemu planowaniu i wytwarzaniu w zakładzie produkcji konstrukcji stalowych.
Ostatni rozdział 12. Zawiera rozważania dotyczące robotyki w budownictwie stalowym oraz procesowi „od cyfrowego planowania do produkcji i budowy”. Bada się tu integrację działań człowieka i maszyny oraz przywołuje aktualne paradygmaty programowania. Nośne jest tu hasło „druk 3D” w budownictwie stalowym.
W książce wyczerpująco opisano obecny stan problematyki połączeń w budownictwie stalowym. Wprowadzono też nowoczesne idee programowania w zakresie projektowania i realizacji konstrukcji stalowych z wykorzystaniem BIM. Książka może być interesująca także dla specjalistów w Polsce.
Prof. dr hab. inż. Zbigniew Cywiński